गोधुलीका स्वरहरु

परिबर्तन

अंगालोमा कस्न खोजें बतासलाई

अडिएन

तानेर धुकधुकीमै राखें

निस्कँदै जाँदै गर्यो हरेकपल्ट

अन्जुलीमा राख्न खोजें पानीलाई

काप कापबाट झरेर गयो

परेलीका खोल्सामै पनि अडिएन

पिएर नशाहरुमै पुर्याएं

तैपनि घट्दै जाँदो रहेछ

भरिरहनुपर्ने

तापिरहेको घाम पनि पातलिँदो रहेछ

ओझेल पर्दो रहेछ

बगैंचामा निस्केर फूललाई भनें-　नओइलाउनु है

शुभ्र हिमाललाई भनें - नपग्लिनु है

आश पाली बसें

अहँ, केही भएन सोचेजस्तो

सबथोक अदलबदल भए

काखैमा हुर्केका छोरा समेत

तन्नेरी भएर विदेश लागे

छोरीहरु कहिलेकाहीं आउँछन्

देश बदलियो, सरकार बदलिए

जनता अझै बदली (परिबर्तन) माग्दैछन

समय तीब्र चलेको छ भन्ने सुन्छु

किन हो कुन्नि

कहिल्यै नबिग्रेको यो नाडीघडी　भने

अचेल धीमा भएको छ

थाहा थिएन,

परिबर्तन यसरी　

आफ्नै नशामा समेत बग्दोरहेछ |

---------------------------------------------

गीत

आए आए जस्तो लाग्थ्यो बैंश आफ्नो गैगएछ

पातमाथि रात बस्ने शीतजस्तो भैगएछ

झर्दा झर्दै आँगनमा घाम अर्कै भैगएछ

छिर्दा छिर्दै बगानमा याम अर्कै भैगएछ　

चुनी लाउँदा फूल एउटा, बास बेग्लै भैगएछ

जुनीभरी संगालेको प्यास सग्लै रही गएछ

रेट्दा रेट्दै सारंगीको ताल अर्कै भैगएछ

हिंड्दा हिंड्दै पैतालाको चाल अर्कै भैगएछ

यत्ति धेरै तृष्णा साँची, यत्ति धेरै स्वप्न साँची

भिडदा भिडदै जोबनको रंग थाँती रही गएछ

छोए छोए जस्तो लाग्थ्यो .......

उर्जा

घाम कहीं त पर्छ, हावा कतै त चल्छ

हेर नदी बगेको, छाँगो कतै त झर्छ

खोज्छौ कहाँ बिकल्प, उर्जा छ यत्रतत्र

तानी निकाल्नु पर्छ, उर्जा छ आफ्नै भित्र

छन् यत्तिका बुट्यान, इन्धनका बोट होलान्

उर्जा समेल्न मिल्ने भान्सा र गोठ होलान्

टिपेर उर्जा निस्कौं, दियो यहीं त बल्छ

दियोले दियो बाल्छ, उर्जाले तिर्छ खर्च

संतापमा अल्झी बस्नु, होइन यो राम्रो तर्क

उर्जा खिपेरै हामी सम्बृध्द बन्नु पर्छ

संसार जो गर्न सक्छ, हामी नसक्ने के छ ?

हाम्रै पसिना, पौरख, उर्जाले बन्छ देश |

शुभ दिपावली तथा भाईटीकाको हार्दिक मंगलमय शुभकामना !

रुख भएपछि......

एकाएक म रुख भएँ

जरा हालें,

हाँगा हालें,

र पातहरु पलाएं,

भनें -

अब कहीं जान्न

यो ठाउँ छोडेर,

बरु अग्लो भै हेर्छु यहींबाट

स्थिर उभिएर,

धर्तीलाई छायाँ दिएँ मैले

पक्षीलाई मायाँ दिएँ

घाम-जुनको साथी बनें

झरी-हुरीको साक्षी बनें

र भनें-यो पनि जीवन रहेछ,

गहिराइले थाम्दो रहेछ यसको उचाईं !

धेरै भएको थिएन ,

कहाँ कहाँबाट पथिकहरु आए

हाम्रो यो बगैंचा हेरेर रमाए

र भने -

अहा, क्या रुखहरु रहेछन !

क्या बगैंचा　!

हामीले पनि यस्तै बेर्ना सार्न पाए हुन्थ्यो

हामीले पनि यिनका बिउ उमार्न पाए हुन्थ्यो !

बाबु, त्यो पैसा हो !

भर्खरै भरिभराउ भएर

एउटा बस हुइंकिएर गयो

चमेरो झैं झुन्डिएर जाने आँट भएन

सडक-पेटीमा उभिएर

हामीले ट्याक्सी रोक्दै गर्दा

चप्पल पडकाउँदै

लखर लखर हिड्दै गयो एउटा मान्छे

एकाध घण्टा पछि

बजारमै फेरि जम्काभेट भयो उसंग

छोरोलाई अनौठो लागेर सोध्यो-

बाबा, यो मान्छे त अघि हिडदै थियो

हाम्रो घरैअघिबाट

यहाँसम्म ऊ किन हिंडेको ?

मैले मनमनै भनें -

बाबु त्यो पैसा हो, उसलाई हिंडाउने

ऊ त बस , सके ट्याक्सीमै पनि आउन चाहन्थ्यो

सरर गाडी चढ्न कसलाई मन हुँदैन ?

अर्को दिन

लुगा-कपडाको पसलमा

ओल्टाई पल्टाई गर्दै

कुनै चिज हेरिरहेको देखें उसलाई

निकै बेरपछि टोकरीमा हाल्यो त्यो 　

र लम्किंदै हिंड्यो ढोकातिर

अलिपर पुगेपछि

के के सम्झेर

टक्क उभियो ,

एकछिन टोलायो

र वर पर हेर्दै

लुसुलुसु फर्की आएर

उठाएको चिज त्यहीं थुपुक्क राखेर

अनिच्छाले खुट्टा लतार्दै

पसलबाट सुटुक्क बाहिरियो

यसरी कि,

मानौं, ऊ त्यहाँ आएकै थिएन

काँधमा बसेको मेरो सानो छोरोले

मलाई सोध्यो -

बाबा, त्यो मान्छे किन नकिनी गएको ?

मैले मनमनै भनें -

बाबु, त्यो पैसा हो, किन्न नसक्ने

मानिसलाई त अझै किन्न मन थियो

मन परेको कुरा किन्न कसलाई मन हुँदैन ?

घरबाहिर घुम्न निस्कंदा

पटक पटक

छोरो यसरी नै प्रश्न गर्छ मसंग

जब ऊ देख्छ

खाजाघरको डिस्प्ले-मेनुनेर कोही घोरिइरहेको 　

या हाटबजारमा रित्तैझोला घुमिरहेको

अक्सर भोको या निनाउरो

छायाँ जस्तो अनुहार　

उसलाई बताउन मिल्ने जवाफ नहुनाले

चंगा देखाएर दंग पार्न खोज्छु उसलाई

बेलुन दिएर भुलाउँछु

तैपनि,

ऊ ठूलो र बुझ्ने हुँदासम्म

यस्ता प्रश्नहरु नरहिदिए

कति खुशी हुन्थें होला म　!

बाटोका कुरा

खोइ,

जति

ठूला

कुरा गरे पनि

कुनै गतिला बाटा बनाएनौ तिमीले

यतिन्जेल

धेरै चौडा

बाटा

बन्नु पर्ने थियो

धेरै ठुला सबारी हिंड्नुपर्ने थियो

जताततै बाटैबाटा हुनुपर्थ्यो

तिम्रा भाइबहिनी र सन्ततिका लागि,

अब उनीहरुले

कहाँ कहाँ बाटो देखे र गए

अझै बाटो हेर्दैछन फर्की आउनलाई

आफैं बाटो खन्छु भन्ने त कमै हुन्छन

त्यस्तालाई पनि धपायौ तिमीले

अब त्यसो नगर है

किनभने

बाटाहरु प्रशस्तै चाहिन्छन हामीलाई

एउटा बाटो खन्दै गर्दा

अर्को खोज्दै गर्नुपर्ने समय भयो अब

बाटामाथि र बाटामुनि पनि

बाटा बनाउनु पर्ने बेला भयो अब

मैले नबुझेको कुरो यहि छ-

तिमी भन्छौ-

बाटाहरु धेरै भएपछि मानिस हराउँछ

म भन्छु-

बाटै नभए पो मानिस हराउँछ

जस्तै होस्,

बाटो एउटा भेट्यो भने मानिस आफ्नो घर आउँछ

माकुराको घर

जत्ति हेर्यो

उत्ति रहस्यमयी छ

यो माकुराको घर !

यस्तरी तन्कने

यस्तरी जेलिने

जे छोयो तेसैमा बेरिने

यो माकुराको घर

छिन छिनमा हुत-हुत कुदिरहने यो हावामा

(एकै डल्लो परेर फुत्त नझरिकन)

कसरि झुन्डिरहने होला

यति सुन्दर भएर !

यत्तिका झ्यालै झ्याल भएको

यत्तिका प्वालै प्वाल भएको

जताबाट पसे पनि हुने

जताबाट निस्के पनि हुने

यो अनौठो घर

के अन्दाजले ठड्याएको हो !

कति झिना रेशाले अड्याएको हो !

तैपनि

बिल्कुल निडर र निसंकोच 　　

यो घरको थानेदारलाई हेर

बसेरै ढुक्कैले आहारा जुटाउँछ

घरैले अरुलाई　निशाना लगाउँछ

यार, छानो कता छाउने हो !

यार, चुलो कहाँ लाउने हो !

भुइँ र सिलिंग

भित्ता र दलिन

माथि-तल, सुल्टो-उल्टो

सब एकसमान छन् यसका लागि

कहीं छेकबार छैन, टाँगीदिए पुग्ने

जालमा पर्नेलाई तानिदिए पुग्ने

न घंडेरी किन्नुपर्ने ,

न जग खन्नुपर्ने ,

ढुंगा या इंट्टा नगांसेरै पनि

हेर न यसका फुल बुट्टा!

देख्न मिलेपनि प्राय नदेखिने

एकातिर तोडे, अर्कोतिर जोडिने

जो घेरियो फन्दामा

उसैले मात्र बुझ्ने,　

कसैगरी नचुँडिनलाई

अजस्र रेशाहरुको मुहानसंग सम्पर्क भएको…..

जत्ति सोच्यो

उत्ति रहस्यमयी छ

यो माकुराको घर !