Sunday, December 31, 2017

बुद्ध-पलायन


सबेरै कुनै कारणले 
जुरुक्कै उठेका महादेवले  
नमिलाई छोडेको सिरकजस्तै देखिन्छ
यो हिमश्रृंखला     
र उनी सुत्दाखेरिको छाती र घुंडातिरको भागमा
बनेका छन् दुइटा अग्ला चुली  
अघिल्लो चुलीको पाखै-पाखा
कोही सुटुक्क भागिरहेको तिमीले देख्यौ ?
ती बुद्ध हुन्
ती उनै बोधिसत्व बुद्ध हुन्

तिनी भाग्नुको कारण बुझ्न गाह्रो छैन
पछिल्लो चुलीमा  
कुनै धनाढ्य
तस्कर
ब्यापारी हो या कर्मचारी
या नेता पनि हुनसक्छ
(एउटै दुइथरी पनि हुनसक्छ)  
उनको तीब्र खोजी गरिरहेछ
सिरकको ढुङ्ग्रोभित्र चियाईरहेको  
उसको शिर र घांटी पनि
प्रष्टै देख्यौ होला तिमीले

ऊ बुद्धलाई चपक्क समाएर
आफ्नो व्यापार गर्न चाहन्छ,
उनलाई मोडेल बनाएर  
बिज्ञापन गर्न चाहन्छ
‘हाम्रो कम्पनीका उत्पादन
हाम्रो पार्टीका सिद्धान्त  
या हाम्रो सरकार पद्धति    
बुद्धकै नापो लिएर
उनलाई नै सुहाउने गरी बनेको हो’ भन्न चाहन्छ

आफू असाध्यै सुन्दर भएपनि  
बुद्ध त्यो पटक्कै चाहदैनन्
र उनी असिनपसिन हुँदै भागिरहेछन्
यति निर्जन, बिकट चिसो ठाउँमा पनि
उसले पीछा नछोडेकोमा
बुद्ध अचम्म मानिरहेछन् |   

Friday, December 29, 2017

अझै एकपल्ट













अझै एकपल्ट
यी पाखाभरि गुराँस फुलेको हेरेर मर्न पाऊं 
अझै एकपल्ट
यी पर्बतभरि हिउँ चुलिएको हेरेर मर्न पाऊं
जीवन त अघाउन्जेल बाँचें म
अब बाँच्न मन छैन
तर हेरेर अघाएको छैन यो गुराँस
हेरेर पुगेको छैन स्निग्ध सेता हिमाल
अरुलाई के के दिए भगवानले
मलाई पर्वाह छैन
धरोधर्म, मेरो सर्वस्व बाजी राखेर भन्छु -  
धर्तीमा यति राम्रो ठाउँ अरु हुनै सक्तैन
धर्तीमा मेरो जस्तो गाउँ अरु हुनै सक्तैन
होला उस्तै कुनै भए,
यै नेपालभित्र होला
अन्यत्र कतै हुनै सक्तैन

मेरो अन्तिम धड्कन छुटाउने रहर हो यो 
मेरो श्वासको बन्धन फुकाउने रहर हो यो 
भगवानले मलाई जे दिए,धर्तीको नाउँमा
त्यसलाई आँखा भरि भरि साँचेर  
म चिम्लन चाहन्छु यी आँखा
र निदाउन चाहन्छु चिर निद्रा !

Thursday, December 21, 2017

पहाड र पंखेटा













एकदिन पहाडहरुसंग म बेस्सरी रिसाएँ
ए पापी पहाडहरु,
नदी बौलाएर शहर पस्न थाल्दा तिमीले किन छेकेनौ ?
बादल मडारिएर असिना झर्न थाल्दा
तिमीले किन देखेनौ ?
आकाशमा उड्दै गरेको जहाज धर्मराएपछि
तिमी होचिंदा के हुन्थ्यो ?
राजमार्गमा गुड्दै गरेको बस ढल्पलाएपछि
तिमी कोल्टिदा के हुन्थ्यो ?
तिम्रा छातीका हिमताल आफैं थाम्नु पर्दैन ?
तिम्रा आंगका पहिरा आफैं धान्नु पर्दैन ?

मेरा खप्की सुनेपछि
पहाडहरुले कोक्याउँदै रुँदै भने –
प्रभु, सरकार !
खोइ कहाँ गए हाम्रा हातपाउ ?  
खोइ कहाँ गए हाम्रा पखेंटा
हामीलाई थाहै भएन
कुन श्रापका कारणले  
कसले लुट्यो हाम्रो स्वतन्त्रता ?
प्रतिदिन हाम्रो हृदय जल्छ
प्रतिपल हाम्रो आँखा रसाउँछ
र पनि हामी लाचार छौं, लज्जित छौं

त्यसपछि मैले इश्वरलाई भनें-
ए, उड्न देउ पहाडहरुलाई
कुनै दिन तिनले नचाहिँदो टक्कर गरे होलान्
अब नगर्लान्  
कुनै दिन तिनले अचाक्ली चकचक गरे होलान्
अब नगर्लान्
कहिलेकाहीं गह्रौं चिजहरु त्यसरी हल्का बनिदिंदा
तिम्रो क्रोध जाग्यो होला
अब फिर्ता देऊ  
तिनका पंखेटा र हातपाउहरु
अब मल्हमपट्टी गरिदेउ
तिनका हृदयका घाउहरु
अब पहाडहरु उत्ताउला हुने छैनन्
अब पहाडहरुले यज्ञको आगो छुने छैनन्

यत्तिको बुझ्झकी आग्रह सुनेर
इन्द्रको मन पग्लिएछ भने 
अब पहाडका हातपाउ निस्कनेछन् 
पहाडहरु पनि स्वच्छन्द चरा झैं उड्ने छन् |

Thursday, December 14, 2017

आगोको मसि

मेरो कलममा
आगोको मसि भरिएको छ
तैपनि यसले कोरिरहेछ सुन्दर फूल
फूलका यी हजार रंगहरु
आगोकै मसिबाट निस्केका हुन्
अहिले ती शान्त छन्,  
तर म अशान्त छु
कुनै दिन फूलबाटै डढेलो निस्क्यो भने
म के गरुँला ? 

झोला












उफ्......

भोलि फेरि उठाउनु छ त्यो झोला 
र बोकी हिंड्नु छ काँधमा
बोकेर
आफू र आफ्नो गह्रौं मनलाई

एउटा अमुक बन्द सुटकेससंगै
भित्तामा आड लागेर बसेको छ यौटा झोला
र त्यो भित्र छन्
एउटा पासपोर्ट,
बिदेश बसाईंको अनुमति
अक्षरहरुको भीडयुक्त एक कम्प्युटर  
केही स्वदेशी पैसा र
पढी नभ्याएका केही किताबहरु

उफ्......
भोलि फेरि उठाउनु छ त्यो झोला  
र बोकी हिंड्नु छ काँधमा
बोकेर
आफू र आफ्नो गह्रौं मनलाई

म हिंडेपछि
साँझसम्ममा
एउटा शून्यपनले भर्नेछ यहाँ
भित्तामा हाँसिरहेको तस्वीर
एकाएक अन्तर्ध्यान भए झैं
या
खेल्दा खेल्दैको एउटा सजीव साथी
बेखबर हराए झैँ

ठीक यसैगरी म आएथें यहाँ
अब जाँदैछु
माकुराले स्वयम् खिचेर हिंडे झैँ
आफ्नो जालो

एक जुग यसरी नै बितिरहेछ   


म नहुँदाको क्षण कल्पेर
मै दुखि हुनु के ठीक हो ? 
अहँ, उत्तर पाउँदिन

उफ्......
भोलि फेरि उठाउनु छ त्यो झोला 
र बोकी हिंड्नु छ काँधमा |

Friday, August 18, 2017

यात्रामा निस्केपछि

यात्रामा निस्केपछि मानिस उही रहँदैन
म पनि उही रहिन
मेरा प्वाँख पलाए र म पन्छी भएँ
मेरो श्वास लहरायो र म बायुपंखी भएँ
मेरा नशाहरुमा अनौठो करेन्ट चढ्यो 
र पैतालाहरुले भुइँ छाडे
चौड़ेपींग खेल्न आतुर केटाकेटी झैँ
थोरै डराए पनि म धेरै खुसी थिएँ
यात्राले मानिसलाई खुसी पार्दो रहेछ
कि यात्रा नै खुसिहरुको फेरहिस्त हो ?
मैले बाटामा जो जो भेटें बेखुस यात्रीहरु
तिनीहरु आफूलाई यात्री होइन
दुखहरुको सुरुंगघडीमा सुई झैँ घुम्ने घोडा ठान्दा रहेछन्
म भनें पल पल रोमान्चित थिएं
यो लामो खुसीको उपलक्ष्यमा
स्वभावत:
अलिकति कविता लेखुं या गीत रचुं भनेर घोरिएकै हो
तर
मैले लेखेका बाहेक सारा चिज कविता भए र मलाई बगाए  
मैले रचेका बाहेक सारा चिज गीत भए र मलाई बहकाए
मैले पढेका बाहेक सारा चिज पाठहरु भए र मलाई सम्झाए
यात्राको सम्झनामा 
मैले केही तस्बिरहरु पनि खिचें
तर हरेक पल्ट सम्झना बाहिरै छुट्यो     
तस्बिरका चौघेराभन्दा बाहिरै घुम्यो मूलदृश्य
यात्रामा निस्केपछि एकथोक सोच्दा अर्कैथोक हुँदोरहेछ
यात्रामा हार्नुको पनि मजा हुँदोरहेछ 














म पलपल नयाँ भएँ
यात्रामा निस्केपछि
हावाले मलाई धकेल्यो र भन्यो – तिमी स्वतन्त्र छौ, उड
पानीले मलाई घचेट्यो र भन्यो – तिमी निस्फिक्री छौ, बग
मै रहेछु आफूलाई अटूट बन्धनमा राख्ने - स्वतन्त्रताको नाममा
र अरुलाई दोष देखाएर अल्झिईरहने  
त्यो बन्धन टुटेछ
यात्रा भन्नु नै मुक्तिको अर्को नाम रहेछ
यात्रामा निस्केपछि घाउहरु घाउ रहेनन्, हराए
यात्रामा निस्केपछि चोटहरु चोट रहेनन्, बिलाए
यात्राले सबथोक बगाई लैजाँदो रहेछ खोलाले जस्तै
र मिसाउँदो रहेछ समयको समुद्रमा
गाढा, गहिरो काँडा जस्तै लाग्ने बर्तमानलाई पनि
टाढाको अस्पष्ट डाँडा जस्तै कुहिरोमा छाड्दो रहेछ यात्राले
यात्रा अघि म शहरको मालिक ठान्थें आफैंलाई
अब नदी किनारमा बालुवा खेल्ने बालक जस्तै भएको छु
यात्रामा निस्केपछि 
यात्रा मात्रै आफ्नो हो भन्ने हुँदो रहेछ         
बाहिरका भाँती चिज देखाएर यात्राले
यात्रीलाई आफूभित्र छिचोल्न लगाउँदो रहेछ
यात्रामा निस्केपछि बल्ल
आफूलाई चिनिँदो रहेछ 
यात्रा हिंडेको निकै पछिमात्र 
एउटा अन्जान अज्ञात स्वरले    
मेरो कानैमा फुस्फुसाउँदो रहेछ,
कि, जन्मैदेखि तिमी एउटा यात्रामा छौ |

Sunday, January 8, 2017

झ्याल र पर्दा



संगसंगै जुटेका हौँ हामी
झ्याल र पर्दा भएर
तर, त्यहींबाट शुरु भयो हाम्रो टक्कर

संगसंगै बसेको नाता
हामी संगसंगै खुल्नुपर्थ्यो
हामी संगसंगै बन्द हुनुपर्थ्यो
झ्याल बन्द हुँदा समेत
पर्दा अझै खुल्न मिल्थ्यो

छ्या, शितल बतास र न्यानो प्रकाश
तिमीलाई किन निको नलागेको ? 

तिमी पर्दा भएर सोच्यौ – म त पर्दा हुँ
खुल्नु आबश्यकता नै होइन मेरो
म झ्याल भएर सोचें – म त झ्याल हुँ
खुल्नु धर्मै हो मेरो
यस्तै हठलाई
हामीले आ-आफ्ना पराक्रम ठान्यौं

आखिर, आजित भएर टुटें म एकदिन   
तिमीलाई ख्यालै भएन

कारण, तिमी बाहिर हेर्दैनथ्यौ
घाम चिन्दैनथ्यौ, जुन चिन्दैनथ्यौ
झरी नजान्ने, हुरी नजान्ने तिमीलाई
गमलामा हुर्कंदै गरेको मनिप्लान्ट
खतरामा छ भन्ने के थाहा ?

लौ म हिंडे,
ए, भित्र कोही त होला
  यो कक्रिएको पर्दालाई पन्छाएर 
एकपल्ट बाहिर चियाइहेर्नु 
यतिन्जेलको मेरो उफानी सकस 
चर्केका खापाका डोबहरुमा पढ्नु |

Sunday, January 1, 2017

स्फटिक सोच


















भाई, सिंढीमा नबस्नु
हजार मानिसहरुले टेकेर गएका छन् यहाँ
अँ त नि, जुत्ताहरुको मैलो,
भैगो  !

बाबु, यस्तो भुइंमा पनि नबस
कपडा बिग्रेला  
शरीर चिलाउला
हो त नि, भैगो !

शीतले भिजेको छ चौतारी,
अक्षता पातीले रङ्गीन छ -
मन्दिरको आँगन पिंढी सबै   
चराले बिष्ट्याएको छ
अलि ठूलो ढुंगामा पनि
न रेस्टुरेन्ट, न सफा बिसौनी

चौरमा पनि
सुक्न आँटेको गाईको गोबर
प्लास्टिक, कागत र बदामका बोक्रै बोक्रा
भैगो !
हिंड, आजलाई बस्ने गतिलो ठाउँ नै भेटिएन

साँच्चि, किन होला धर्तीमा
धान फलेको यस्तैमा
कमल फूलेको यस्तैमा
सुन लुकेको यस्तैमा 
किसान रमेको यस्तैमा
यो गोरा पनि घुम्दै हिंडेको यस्तैमा

किन बनेन,
ब्रह्माको गीलो माटो र
हाम्रा पुर्खाको खरानी सबै स्फटिक ?

javascript:void(0)